Bospor

Bospor (tur. Karadeniz Bogazi i Istanbul Bogazi), međunar. mor. tjesnac između Evrope i Azije; povezuje Crno i Mramorno more; dug 17,6 M, širok od 0,37 Μ (kod Rumeli Köya) do 2,5 Μ (na ulazu u Crno more), dubok do 120 m. Na j ulazu (kod Carigrada) širok 1,4 M. Iz Crnog prema Mramornom moru teče površinska struja brzine 2 ··· 3 čv (u uskim područjima do 6 čv). Zbog podmor. praga nije moguća stalna izmjena vode između Egejskog i Crnog mora. U blizini Mramornog mora, s obje strane B., leži Carigrad s lukom. God. 1973. izgrađen je preko Bospora viseći most koji kod Carigrada povezuje evr. i azij. kopno (raspon 1074 m, visina slobodnog prolaza 64 m, širina prolaza 400 m). – Strateg. i trg. značenje B. poraslo je kad je Byzantion postao istočnorim. prijestolnica (Konstantinopolis); sukobljavaju se interesi Genove i Mletaka što je 1352. dovelo do pom. bitke u B., 1355. katalonsko-mletačka flota pobijedila je Genovežane u nekoliko bitaka; 1453. na njemu se učvršćuju Turci. Od Krimskog rata B. je postao uzrok mnogih diplomatskih pregovora i konvencija.